Het pad van het verhaal

Wegen reiken tot verre horizonten.
Stevige schoenen kunnen daarginds verder.
Zij moeten de kaart kennen om hun doel te vinden.
Zonder lopen zij verloren naar de eeuwigheid.

Een verhaal is eigenlijk een weg. Het volgt een pad van een begin tot een einde. Een schrijver betreedt deze als eerste, zelfs nog voor er iets in dat hele landschap ligt. Hij of zij moet deze aanleggen, verharden op papier, voor hen die hem of haar nadien zullen volgen. Een moeilijke taak wacht.

De schrijver moet bepalen waar zijn weg ontspringt. Een aanvang die voldoende interesse lokt om lezers daarheen te leiden. Wat zal deze nieuwe weg beloven? Niemand zal het op voorhand weten. Misschien zelfs de schrijver zelf niet. Waar plaatst hij de eerste wegmarkering? Welke titel zal deze dragen? Wat zal het allereerste landschap tonen? Welke bomen ziet men als eerste, oftewel welke personages? Regent het of schijnt de zon, oftewel die allereerste sfeer? Die bewuste, gevaarlijke, aanlokkelijke eerste zin.

Hoe moeilijk het is, die eerste vlag te plaatsen op de kaart van het verhaal. Ik moet toegeven dat het mij tot nu nooit gelukt is om daarmee te beginnen. Want eerst komt het landschap zelf, dat ik kiezen moet. Genre? Gebeurtenissen? Een eerste visie waarheen ik wil? Er bestaan genoeg ideeën. Maar welke van die paden loont nu de moeite om de spade daarin te steken? Ben ik echt goed begonnen? Verwijs ik naar mijn voorgaande stuk, tussendoor getiteld ‘Gejaagd‘, welk reeds de derde versie is van een startpunt binnen een verhaal? Of verwijs ik naar mijn boek Elders, waar het beginpunt pas gebouwd werd, weken nadat de eerste plaveien gelegd werden, zelfs jaren voor die allereerste vlaag van inspiratie?

We lopen door! Waar liggen de beste bezienswaardigheden? Maken we echt die lange bocht om, enkel en alleen om dat ene punt in het hele landschap te bezichtigen? Wordt dat geen tijdverlies, maar een zinnig moment in deze lange reis? Of trekken we dit stukje toch beter recht? Haasten we ons hier, langs een heirbaan, verder naar het volgende uitzichtpunt?

Ons eindpunt? Misschien is dit wel even moeilijk als dat begin. Waar stopt onze toeristische route? De finale van onze weg behoort het toppunt te worden van onze hele reis. Zo niet faalt een schrijver, en laat hij een teleurgestelde lezer achter. De hele reis moet waardig zijn, maar net dat laatste uitzicht zorgt ervoor dat men altijd met heimwee terug zal kijken. Misschien zelfs om deze opnieuw te willen bewandelen.

Zonder zicht op het einde kabbelt een verhaal steeds verder naar eindeloosheid. Het wordt te gemakkelijk om nog een scène te schrijven, en nog een, en nog een, totdat men vergeet waarom men alweer begonnen was. Ik, als schrijver, heb een zicht op dat einde nodig. Opnieuw verwijs ik naar mijn scène Gejaagd. Ik geloof zelf amper hoeveel woorden ik reeds in dat verhaal gepompt heb. Ik weet langs waar ik gaan kan, en ik kan verder, maar tegelijk toch ook niet. Niet wanneer het eindpunt vaag blijft. Onzeker en onafgewerkt. Net daar ligt mijn motivatie. Van begin tot eind moet die de moeite waard worden. Dat trekt mij vooruit.